spa eng por

Pan-Hispanic Ballad Project

Total: 28


0168:10 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 5047)

Versión de Santiago de Estero (Argentina).   Documentada en o antes de 1941. Publicada en Moya 1941b, p. 560. Reeditada en Díaz Roig 1990a, nº III, 16.1, p. 50.  012 hemist.  Música registrada.

     --¿Dónde vas tú, caballero?    ¿Dónde vas, triste de ti?
  2   --Voy en busca de mi esposa    que hace tiempo no la vi.
     --Tu esposa ya se ha muerto,    muerta está que ya la vi,
  4   el cajón que la llevaron    era de oro y de marfil.--
     --Ya se va la flor de mayo,    ya se va la flor de abril,
  6   ya se acabó todo el mundo,    todo el mundo para mí.--

Go Back
0168:6 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 3760)

Versión de Santa Fe (Santa Fe, Argentina).   Recogida por Ismael Moya, 00/00/1941 (Colec.: Moya). Publicada en Moya 1941, I, p. 544-545. Reeditada en Díaz Roig 1990a, nº__, 16.2, p. 50 y Chicote 2002, p. 37.  036 hemist.  Música registrada.

     --¿Dónde vas, buen caballero?,    ¿dónde vas tan solo, así?
  2   --Voy en busca de mi esposa    que hace tiempo no la vi.
     --Tu esposa ya se ha muerto,    muerta está, que yo la vi;
  4   el cajón que la llevaba    era de oro y marfil.
     Los zapatos que llevaba    eran de un rico charol,
  6   regalados por su esposo    la noche que se casó.
     Su carita era de cera    y los dientes de marfil.--
  8   --Al entrar al cementerio    una sombra negra vi,
     cuanto más me retiraba,    más se aproximaba a mí.
  10   --No te asustes, esposito,    no te asustes tú de mí,
     que soy tu esposa querida,    abre los brazos a mí.
  12   Los abrazos y los besos    a la tierra se los di.
     Cásate, esposo mío,    cásate y no estés así;
  14   la primera hija que tengas,    ponle Dolores por mí.
     No la saques a paseo,    no la lleves al jardín,
  16   métele entre cristales,    no le pase lo que a mí.--
     Los faroles de la calle    ya no quieren alumbrar
  18   porque ha muerto Dolores,    luto le quieren llevar.

Go Back
0168:7 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 5044)

Versión de Santa Barbara (California, EEUU).   Recitada por Eduviges Cordero (89a). Documentada en o antes de 1918. Publicada en Espinosa 1918, p. 310. Reeditada en Díaz Roig 1990A, nº III, 1.1, p. 49.  020 hemist.  Música registrada.

     En una arenosa playa    una hermosa ninfa vi,
  2   que cuanto más me alejaba    más se acercaba a mi.
     --¿Dónde vas, caballerito,    ausentándote de mí?
  4   --Voy, en busca de mi esposa    que hace días no la vi,
     --Tu esposa ya está muerta,    muerta está que yo la vi,
  6   muchos condes la llevaban    al palacio de Madrid.--
     Ya murió la, flor de mayo,    ya murió la flor de abril,
  8   ya murió la que reinaba    en la corte de Madrid.
     A la orilla de una playa    una sombra negra vi,
  10   yo me retiraba de ella,    ella se acercaba a mí.

Nota: Díaz Roig identifica la publicación como "Espinosa 1918", pero en vista de su procedencia, tal vez sea "Espinosa 1925", "Romances tradicionales en California", pp. 229-313.

Go Back
0168:8 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 5045)

Versión de Socorro (New Mexico, EEUU).   Recitada por Gregorio García (30a). Recogida por Aurelio Macedonio Espinosa, (Colec.: Espinosa, A. M.). Publicada en Espinosa 1915, nº 21, p. 32 y Espinosa 1953, p. 24. Reeditada en Díaz Roig 1990A, nº III, 1.2, p. 49.  024 hemist.  Música registrada.

     En una playa arenosa    una blanca sombra vi,
  2   y entre más me retiraba,    más se acercaba a mí.
     --¿Dónde vas, caballerito,    alejándote de mi?
  4   --Voy en busca de mi esposa,    que hace días no la vi.
     --Ya tu esposa ya es muerta,    con mis ojos yo la vi,
  6   cuatro duques la llevaban    a la ciudad de Madrid.
     El coche en que la llevaban    era de oro y cortesí,
  8   la tapa que le pusieron    era de oro y de marfil.
     Cásate, caballerito,    y no te quedes así,
  10   y al primer niño que tengas    ponle nombre como a mí.--
     Ya murió la flor de mayo,    ya murió la flor de abril,
  12   ya murió la que reinaba    en la ciudad de Madrid.

Go Back
0168:25 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 8592)

Versión de Cataluña s. l. (España).   Documentada en o antes de 1882. Publicada en Milá y Fontanals 1882, nº 227A, p. 193.  032 hemist.  Música no registrada.

     --¿Ahont anéu vos, el bon comte,    ahont anéu tan dematí?
  2   --Vaig á veure la comtesa    tant de temps que no `ns hem vist.
     --La comtesa ya n` es morta,    ya es morta que yo ho puch dí,
  4   qu` el dia del seu enterro    yo la missa vaig oí.
     Las cortinas del palacio    yo de dol las vaig cubrí,
  6   els infants qu` ella tenía    yo de dol los vaig vestí.--
     Al sentí aixó `l bon comte    passa avant el seu camí.
  8   Ab la punta de l` espasa    ell la fossa li va obrí:
     --Alsa`t alsa`t, la comtesa,    qu` el teu comte n` es aquí.
  10   --¿Com m` alsaré, lo bon comte,    si sola no `m puch tení?
     Casa`t, casa`t, lo bon comte,    casat` per amor de mi
  12   y la dona que tindrías    estímala com á mi,
     que com pensarás amb ella    també pensarás am mi.
  14   Y tots los fills que teníam    posa`ls en un monastí,
     posals`-hi xiquets, no aprenguin    el mon que cosa vol dí.
  16   Feslos di lo Pare Nostre    el vespre y el dematí.--

Nota de Milà: 12a Y l. d. q. tindrás.
Título original: La condesa muerta.

Go Back
0168:26 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 8593)

Versión de Cataluña s. l. (España).   Documentada en o antes de 1882. Publicada en Milá y Fontanals 1882, nº 227A1, p. 193.  046 hemist.  Música no registrada.

     N` hi havía un cavallero    que s` anava esposí:
  2   quant ne varen sé esposats    la dama li va fugí.
     Ya varen está siete años    d`ella no `s va recordí;
  4   acabats son los siete años    per veure si l` encontrí.
     Quant ne va se pel camino    una dama va encontrí
  6   --¿Ahont anéu vos, el bon comte,    ahont anéu tan dematí?
     --Vaig á veure la comtesa    tant de temps que no `ns hem vist.
  8   --La comtesa ya n` es morta,    ya es morta que yo ho puch dí,
     --Em diría, linda dama`    ahont la varen enterrí?
  10   --La tomba deis Agustinos    allí la van enterrí.--
     Sa caixa era de plata    y `l coberto d` un or fí;
  12   cien hatxas l`acompanyavan    cien leguas van resplandí.
     Al sentí aixó `l bon comte    passa avant el seu camí.
  14   Ya l` en crida tres vegadas,    ella no li respongui.
     Ya `n sent una veu tan fonda    de la sepultura eixí:
  16   --Vest` en, vest`en, cavallero,    que tindrías pó de mí,
     que yo sento las cadenas    que `m venen á recibí.
  18   --Em dirá, la linda dama    ¿quina cosa es el morí?
     --El morí es una cosa    que no `s pot pensá ni dí:
  20   La terra es hont [va] el cuerpo    l`ánima al infern patí.
     Casa`t, casa`t, lo bon comte,    y no tingas pó de mi.
  22   La dama que `t casarás    pósali el nom de mi,
     sempre que la cridarás,    sempre pensarás ab mi.--

Go Back
0168:5 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 3235)
[0176 El quintado, contam.]

Versión de Oviedo (ay. Oviedo, p.j. Oviedo, Asturias, España).   Recitada por Casilda Laverde Ruiz (18a). Recogida por Gumersindo Laverde, 00/02/1863 (Archivo: AMP; Colec.: Amador de los Ríos, J.; cinta: Ms. Rodrigo A., n. 31, pp. 151-153). Publicada en SilAstur I 1999, (J. Antonio Cid, ed.), pp. 98-99.  052 hemist.  Música registrada.

     Todos los soldados cantan,    cantan, bailan y hacen fiesta,
  2   menos un pobre soldado    cargadito de tristeza.
     Le pregunta el coronel:    --Dime, ¿por quién tienes pena?
  4   --Téngola por mi esposita,    no es casada ni es soltera.
     ¡Entre qué malas vecinas,    entre cuñadas y suegras!
  6   ¡Entre qué malas vecinas,    no hay quien de ella se duelga!
     --Anda, anda, ve a la cuadra,    coge un caballo y ve a verla;
  8   vete por camino real,    no te vayas por la senda.--
     En la ermita de San Jorge    una oscura sombra vi,
  10   el caballo se paraba    y yo me atemorecí.
     --¿A dónde vas, buen soldado,    ¡la desgraciada de mí!
  12   --Voy a ver a mi esposita,    días hace no la vi.
     --Tu esposita, buen soldado,    tu esposita yo lo fui.
  14   --Si tú fueras mi esposita    tú te abrazaras de mí.
     --Brazos los que abrazaban,    ¡la desgraciada de mí!,
  16   ya me los comió la tierra,    la figura vesla aquí;
     ojos con que te miraba,    ¡la desgraciada de mí!,
  18   ya me los comió la tierra,    la figura vesla aquí.
     Si te casas con alguna,    no se llame Beatriz;
  20   cuantas más veces la llames    más tormento es para mí.
     Si tienes alguna hija    tráela siempre tras de ti,
  22   que no te la engañe nadie    como me engañaste a mí.
     --Yo venderé mi caballo    y diré misas por ti.
  24   --No vendas, no, tu caballo    ni digas misas por mí,
     que cuantas más misas digas    más tormento es para mí.
  26   Quédate con Dios, soldado,    ¡la desgraciada de mí!

Notas del editor: Fue recogida o en Oviedo o en Llanes, p. j. Llanes por G. L. a principios de febrero de 1863, y remitida a José Amador de los Ríos en marzo del mismo año. Aquí se sigue el texto orig. ms.

Go Back
0168:22 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 8131)
[0176 El quintado, contam.]

Versión de Margolles [parr.] s. l. (ay. Parrés, p.j. Cangas de Onís, Asturias, España).   Recitada por Emilia Pérez (23a). Recogida por Juan Menéndez Pidal, 00/00/1902 (Archivo: AMP; Colec.: María Goyri-Ramón Menéndez Pidal). Publicada en Romancero asturiano, tomo II (en prensa) y Petersen-Web 2006, Texto.  062 hemist.  Música registrada.

     En tiempo de abril y mayo,    en tiempo de primavera,
  2   cuando sortean los quintos    y los mandan a la guerra,
     todos cantan, todos bailan,    sólo uno lleva pena.
  4   En medio del ejercicio    el capitán le dijera:
     --¿Por qué lloras, soldadito,    por quién tienes tanta pena,
  6   si es por padre, si es por madre,    si es por gente de tu tierra?
     --Ni es por padre ni es por madre,    ni es por gente de mi tierra,
  8   que es por una dama hermosa,    que doncellita se queda.
     --¿Cuánto dieras, el soldadito,    cuánto das por ir a verla?--
  10   Metió la mano en bolsillo    y un doblón de a ocho le diera.
     --Coge el caballo que corre,    si no la yegua que vuela,
  12   vete por camino real,    no vayas por la pedrera.--
     En el medio del camino    el caballo topetea,
  14   y un poquito más allá    un ángel se le presenta.
     --Tente firme, soldadito,    tente firme sobre ti,
  16   que yo soy aquella dama    que algún día te serví.
     --Si fueras aquella dama,    ¿cómo no me abraza a mí?
  18   --Brazos con que te abrazaba    a la tierra se los di,
     ojos con que te miraba    la desgraciada de mí,
  20   ya se los comió la tierra,    la figura vesla aquí.
     De tres hermanas que tengo    una te conviene a tí,
  22   que se llama Flor del Güerto,    como me llaman a mí,
     para que cuando la llames    que tú te acuerdes de mí.
  24   Si allegas a tener hijas,    traelas al lado de ti,
     que no las engañe nadie    como me engañaste a mí.
  26   --Yo venderé mi caballo    para misas para ti,
     y si es poco mi caballo    también me venderé a mí.
  28   --No hace falta tu caballo,    tampoco venderte a ti,
     cuantas más misas me eches,    más tormentos para mí.
  30   Adiós, soldadito, adiós,    que yo me marcho de aquí,
     que me voy para el infierno    para siempre estar allí.--

Nota: Original ms. de letra de J. Menéndez Pidal.

Go Back
0168:23 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 8132)
[0176 El quintado, contam.]

Versión de Veneros (parr. Campo de Caso, ay. Caso, p.j. Laviana, Asturias, España).   Recitada por Irene Simón Posada. Recogida por Juan Menéndez Pidal y Ramón Menéndez Pidal, 00/08/1909 (Archivo: AMP; Colec.: María Goyri-Ramón Menéndez Pidal). Publicada en Romancero asturiano, tomo II (en prensa) y Petersen-Web 2006, Texto.  053 hemist.  Música registrada.

     Todos los soldados, madre,    canten, bailen y hacen fiesta,
  2   non siendo un pobre soldado    cargadito de tristeza.
     Le pregunta el coronel:    --¿Por quién tienes tanta pena`
  4   si es por padre o es por madre    o es por gente de tu tierra?
     --No es por padre ni es por madre,    ni es por gente de mi tierra;
  6   es por mi querida esposa,    ni es casada ni es soltera.
     Vive entre malos vecinos    y entre cuñadas y suegras.
  8   --Anda, vete pa` la cuadra,    monta en caballo y ve a verla,
     vete por camino rial,    no te vayas por la senda,
  10   que la ermita de San Jorge    hay una pantasma negra.--
     Donde el caballo se para    yo me atemoricé al verla.
  12   --¿Dónde vas, pobre soldado,    tan triste y desconsolado?
     --Yo voy a ver a mi esposita,    ya hace tiempo no la vi.
  14   --Tu esposita ya se ha muerto,    la fegura mi`ala aquí.
     --Si tú eres mi esposita,    ya te abrazaras a mí.
  16   --Los brazos con que te abrazaba    la desgraciada de mí
     ya me lus comió la tierra,    la fegura mi`ala aquí.
  18   --Si tú eres mi esposita,
     yo venderé mi caballo    para misas para ti.
  20   --No vendas el tu caballo    para misas para mí,
     que cuantas más misas me eches,    más tormento es para mí.
  22   Si te llegas a casar,    no se llame Beatriz,
     que cuantas veces la llames,    tantas me llames a mí.
  24   Te encargo, si tienes hijos,    no los separes de ti,
     que no los engañe nadie    como tú me engañaste a mí.
  26   Quédate con Dios y adiós,    que me marcho yo de aquí,
     que me están llamando a voces    lo que me atormenta a mí.--

Variante: -8b coge el c. y v. a. v.; -10a que la ermita, sic.; -27 que me están... lo que..., sic.
Nota: Original ms. de letra de R. Menéndez Pidal.

Go Back
0168:24 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 8133)

Versión de Laviana s. l. (ay. Laviana, p.j. Laviana, Asturias, España).   Documentada en o antes de 1885. (Archivo: AMP). Publicada en Romancero asturiano, tomo II (en prensa) y Petersen-Web 2006, Texto.  025 hemist.  Música registrada.

     [. . . . . . . . . . . . . . . . . . .    . . . . . . . . . . . . . . . . . . .]
     --¿Dónde va este soldado,    a dónde va por aquí?
  2   --Voy a ver a mi esposita    que hace tiempo no la vi.
     --La tu esposita soy yo,    la desgraciada de mí.
  4   --Si tu fueras mi esposita,    tú te abrazaras a mí.
     --Los brazos que te abrazaban    
  6   ya me los comió la tierra,    la figura vela aquí.
     --Venderé los mis caballos    y diré misas por ti.
  8   --No vendas los tus caballos    ni digas misas por mí,
     que cuantas más misas digas    más tormentos para mí.
  10   Si te casas con alguna,    no se llame Beatriz,
     que cuantas veces la llames    más tormento para mí.
  12   Si tienes alguna hija,    traila siempre tras de ti,
     que no te la engañe nadie    como me engañaste a mí.--

Nota: Original ms. de letra no identificada (¿Eladio Jove?), "nº 30", anterior a 1885 (El original está incompleto).

Go Back
0168:28 Aparición de la enamorada muerta (á-a)            (ficha no.: 9465)

Versión de Sant Llorenç de Balàfia (ay. Sant Joan de Labritja, p.j. Ibiza, comc. Baleares, isla de Ibiza, Baleares, España).   Recitada por Francesc Xavier Torres i Peters (41a). Recogida por José Manuel Fraile Gil, Marcos León Fernández, y María Lena Mateu Prats, 21/12/2009 (Archivo: ASFG; Colec.: Fraile Gil, J. M.). Publicada en Fraile Gil Rom-Panhisp.-2 2010+2CD, cd 1, corte nº 58, texto núm VI.D.4bis, pp. 127-128. Reproducida aquí con permiso del editor.  042 hemist.   Música registrada.

     Jo m`aixec de matinet,    de matmet, de bon alba,
  2   pos la sella en el cavall    i sa pistola a la banda
     i me`n vaig a passejar    per unes tristes muntanyes.
  4   Vaig trabar un amic meu,    un amic de confiança.
     --Anne meu, si tu em vols dir,    per qui toquen ses campanes?
  6   --Amic meu, jo t` ho diré,    per sa teua enamorada.
     --No pot ser possible, això,    no fa un quart que l`he deixada.--
  8   D`ona volta en es cavall    i cap a sa seua casa.
     -Quan vaig ser en vista d` allí    ja trob les portes tancades
  10   i es balcons que duien dol:    la casa molt trista anava.
     Quan vaig ser en es replà    la vaig trobar amortallada
  12   i lligada i enllocada    a punt de dur-la a enterrar.
     I es jove s` ajonollà,    que perdó li demanava.
  14   Li vaig dir: --Fuig d` aquí,    que et serveix per condemnar-te!
     Passa per camí de flors,    trabaràs sa meua mare.
  16   Ja li pots dir que te donga    sa clau de sa meua caixa.
     Allínetes trabarás    s`anell d`or i ses racades-
  18   I es jove, que sent això,    es pigà tres punyalades.
     L` endemà de matí    els portaven a enterrar.
  20   A tots es enamorats    els havia de passar així,
     que aixì Déu los escusava    que no haguessen de patir.

Nota: Francesc aprendió el romance de de Catalina Ramón Ferrer, la mujer de su padrino, quien los cantaba mientras hacía las faenas de casa.

Go Back
0168:14 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 5780)

Versión de Folgueroles (ay. Folgueroles, p.j. Vic, Barcelona, auton. Catalunya, España).   Recogida por Jacint Verdaguer, (Colec.: Verdaguer). Publicada en Verdaguer - Rebés/GRFO 2002, nº 54, pp.104-105 (Materials de M. Aguiló 29-VI, doc. 23).  050 hemist.  Música registrada.

     Lo dia de Sant Antoni    de Burgos vàrem partir,
  2   quan ne fórem per la via,    vaig encontrar un pelegrí.
     --Cap a on vas, lo bon comte,    cap a on vas, trist de tu?
  4   --Vaig a veure ma senyora,    que temps ha que no ens hem vist.
     --La teva senyora és morta,    jo la n`he vista morir.
  6   El dia del seu enterro    tres oficis vaig oir,
     les atxes que llum li feien    cent lleugues van resplendint,
  8   les teves criaturetes    jo de dol les fiu vestir,
     les portes del teu palacio    jo de dol les fiu cobrir,
  10   dels vestits de ta senyora    los pobrets en van vestits.
     --Me diríeu, lo ermità,    en quin temps ella morí?
  12   --En lo temps de les cireres,    en aquell temps va morir.
     --La tomba que l`enterraren    me diríeu, pelegrí?
  14   --Tomba de Santa Maria    o la de Sant Agustí.
     --Amb la punta de l`espasa    jo la tomba vui obrir.--
  16   A l`obrir-ne jo la tomba    una gran resplendor eixí.
     --A on vas, lo cavallero,    a on vas per aquest camí?
  18   --A tu jo et venia a veure,    que temps ha que no t`he vist.
     --Torna, torna, lo bon comte,    que jo som al paradís.
  20   Casa`t, casa`t, lo bon comte,    no quedis pas per a mi.
     La senyora amb que tu et casis,    aima-la com a-n a mi,
  22   sempre que la cridaràs,    sempre pensaràs amb mi.
     Si per cas tens cap filla nova,    posa-li lo nom de mi,
  24   sempre al dir-ne lo rosari    pregaràs a Déu per mi,
     que si per mi no venia,    per tu bé podrà venir.--

Nota del editor: No figura a MM, però sí a Inventari, p. 313.
Título original: La dama enterrada.

Go Back
0168:15 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 5781)

Versión de Prats de Lluçanès (ay. Prats de Lluçanès, p.j. Berga, Barcelona, auton. Catalunya, España).   Recitada por Maria Antic i Noguera. Recogida por Jaume Aiats, Ignasi Roviró, y Xavier Roviró, 29/04/1989 (Archivo: GRFO; Colec.: Arxiu GRFO; cinta: 550-A). Publicada en Verdaguer - Rebés/GRFO 2002, nº 11-A, p. 36 y GRFO CT 2002, corte 5.  020 hemist.   Música registrada.

     --On aneu vós, el bon comte,    on aneu tan dematí?
  2   --Vaig a veure mi senyora,    que temps ha que no l`he vist.
     --La vostra senyora és morta,    jo la n`he vista a morir.
  4   El dia del seu enterro    missa d`ella vaig oir,
     en cremaven tres-cents ciris,    tot l`altar feia lluir,
  6   les cortines de palacio    jo de negre vaig cobrir,
     els infants que ella tenia    jo de dol els vaig vestir.--
  8   Cavaller `gafa l`espasa,    a la tomba se`n va a obrir.
     --Alça`t, alça`t, mi senyora,    que el teu marit ja és aquí.
  10   --La teva senyora és morta,    ja mai més saldrà d`aquí.--

Nota: Se repiten los primeros hemistiquios de los versos pares.
Título original: La dama enterrada.

Go Back
0168:27 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 9464)

Versión de Villafruela (ay. Villafruela, p.j. Lerma, Burgos, auton. Castilla y León, España).   Recitada por Balbina Maté González (74a). Recogida por José Manuel Fraile Gil y Gustavo Cotera, 10/12/1988 (Archivo: ASFG; Colec.: Fraile Gil, J. M.). Publicada en Fraile Gil Rom-Panhisp.-2 2010+2CD, cd 1, corte nº 57, texto núm VI.D.4, pp. 126-127. Reproducida aquí con permiso del editor.  050 hemist.   Música registrada.

     --A pesar de cien pesares    he de pasar por aquí
  2   a dar agua a mi caballo    y a buscar lo que perdí,
     a buscar a mi esposita,    días va que no la vi.
  4   --Tu esposita, caballero,    muerta está en Valladolid.
     Al entierro de ella estuve    y a las sus honras comí.
  6   Padre y madre la lloraban,    caballeros más de mil.
     [Hachones que la alumbraban    pasaban de cinco mil]
  8   y la gente menudita    no se podía decir.--
     A mediado del camino    una visión vio venir,
     --¿Qué te espantas, caballero?    ¿qué te espantas tú de mí?
  12   Si yo soy la tu esposita,    yo soy la que te serví
     de noche para la cama,    de día para el jardín.
  14   Por gastar joyas y galas    yo las misas las perdí.
     Iba a misa al Evangelio,    me salía al consumir,
  16   y las penas del infierno    me están tirando de mí.
     Echa tan sólo un ochavo,    tan sólo un maravedí,
  18   que las penas del infierno    me están tirando de mí.
     Adiós, adiós, caballero,    que no puedo estar aquí,
  20   que las penas del infierno    me están tirando de mí.
     Si te casas, caballero,    cásate en Valladolid.
  22   La primer hija que tengas    que la pongan Beatriz,
     para cuando tú la llames    tú te has de alcordar de mí.
  24   Adiós, adiós, caballero,    no puedo estar más aquí,
     que las penas del infierno    ya están tirando de mí.--


Nota: El verso -7, entre corchetes, no figura en la versión grabada.
Observaciones de la recitadora: Estos romances eran todos de mi madre [Lorenza González, 1885-1963] y ella los aprendió de su madre, así es que tienen que ser muy antiguos. Los cantábamos en el invierno, en los hilanderos, que se juntaban las mujeres para hilar el cáñamo con la rueca y el huso.

Go Back
0168:4 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 3136)

Versión de Algeciras (ay. Algeciras, p.j. Algeciras, comc. Campo de Gibraltar, Cádiz, España).   Recitada por María Blanco Martínez (86a). Recogida por Juan Ignacio Vicente Lara, 00/00/1981 publicada en Ruiz Fernández 1995b, La tradición oral del Campo de Gibraltar, nº I. 11.  036 hemist.  Música registrada.

     --¿Adónde vas caballero?    ¿adónde vas por aquí?
  2   --Voy en busca de mi esposa    que hace tiempo no la vi.
     --Tu esposa está muerta,    muerta está que yo la ví
  4   y las señas que llevaba    bien te las puedo decir:
     gargantilla de alabastro    y los dientes de marfil
  6   y el paño que la tapaba    era un rico carmesí;
     cuatro duques la llevaban    caballeros más de mil.
  8   Y a lo lejos que yo iba    ví una sombra de venir,
     mientras más lejito iba    la sombra más hacia mí.
  10   --No te asustes caballero    no te asustes tu de mí
     que soy tu querida esposa    que me vengo a despedir.
  12   --Si eres mi querida esposa    echa los brazos a mí.
     --Los brazos que te abrazaban    a la tierra se los di,
  14   los ojos que te miraban    los bichitos dieron fin;
     cásate, buen caballero,    cásate y no andes así
  16   y al primer hijo que tengas    ponle el nombre como a mi.
     Ponle Rosita de mayo,    ponle Rosita de abril
  18   para cuando tú la llames    te recuerdes de mí.

Go Back
0168:2 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 1646)

Versión de Cuiñas (parr. Piquín, ay. Ribeira de Piquín, ant. Meira, p.j. Fonsagrada, Lugo, España).   Recitada por Claudio García Pérez (52a). Recogida por Aníbal Otero Álvarez, 00/00/1929 (fecha deducida) (Archivo: AMP; Colec.: Torner, E. M.). Publicada en RT-Galicia 1998, pp. 277-279.  070 hemist.  Música registrada.

     Flor de mayo, flor de mayo,    tiempo de la primavera,
  2   cuando se marchan los mozos    a pelear a la guerra.
     Unos lloran y otros cantan    y otros se mueren de pena;
  4   un soldadito lloraba    y se moría de pena.
     Estando en la estrución,    el capitán le dijera:
  6   --¿Por quién lloras, ay soldado,    por quién tienes tanta pena?,
     si es por padre o por madre,    o por aires de tu tierra?
  8   --No es por padre ni por madre    ni por aires de mi tierra,
     es por una niña hermosa,    allá doncela me queda.
  10   --¿Cuánto deras, ay soldado,    cuánto deras por ir verla?
     --¿Qué dará, mi capitán,    y un soldado en tierra ajena?--
  12   Echó la mano al bolsillo,    un doblón de ocho le diera.
     Deja la yegua que corre,    coge el caballo que vuela;
  14   costa arriba galopea,    por el llano no se endelga.
     Índose por el camino,    se le espantara el caballo.
  16   --¡Tente, tente, ay, caballero,    y tente valor de ti!
     Yo soy aquella doncela    que algún día te serví,
  18   ahora estoy n`el infierno    para nunca más salir;
     en el trance de mi muerte    me puse a pensar en ti
  20   donde había pensar en Dios;    no hay remedio para mí.
     --Venderemos el caballo    para misas para ti.
  22   --Eso no, ay caballero,    no lo quiera Dios así,
     cuanto más bien me hagas,    más penas me das a mí.
  24   Cuando rezas el rosario,    nunca lo reces por mí,
     cuando vayas a la misa,    nunca te acuerdes de mí.
  26   Eso no, ay caballero,    no lo quiera Dios así,
     cuanto más bien me hagas,    más pena me das a mí.
  28   Si te quisieras casar,    cásate en Valladolid
     de tres damas que allí hay    una será para ti.
  30   La primera hija que tengas    ponderásle como a mí:
     María Rosa, Flor del Campo,    así me llaman a mí,
  32   para que cuando la llames    tú te acuerdes de mí.
     Cuando la lleves a misa    llévala en par de ti,
  34   para que no te la engañen    como tú me has hecho a mí.
     Abur, abur, caballero,    que me están quemando aquí.

Go Back
0168:1 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 1645)

Versión de Cerdedo (p.j. Estrada, Pontevedra, España).   Recitada por Lucía Domínguez (68a). Recogida 00/00/1904 (Archivo: MdeP; cinta: Museo de Pontevedra, col. B 230). Publicada en Sampedro y Folgar 1942, [ed. facs. 1982], I, nº 175 nº 175 ,p. 118 (Música, I, p. 38, nº. 175). Reeditada en Carré Alvarellos 1959, pp. 146-147, nº 53 y RT-Galicia 1998, pp. 276-277.  020 hemist.  Música registrada.

     --¿Onde vas, triste soldado,    onde vas, triste de ti?
  2   --Vou ver miña namorada    qu` hai ben tempo non a vin.
     --Túa namorada é morta,    eu coas honras lle corrín.
  4   --Dáme as señas que levaba    para me eu fiar de ti.
     --As señas que ela levaba    eu chas saberei decir:
  6   levaba medias de seda,    zapatos de carmesil,
     catro frades a levaban,    todos de San Agustín,
  8   catro monxes a choraban    sólo por amor de ti.
     --Arre, arre, meu cabalo,    á capilla de San Fis.
  10   Ó chegar xunta capilla    unha sombra vexo vir.
     . . . . . . . . . . . . . . . . . . .    . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nota: pueden ser la misma recitadora esta "Lucía Domínguez" y la del registro nº 1727.

Go Back
0168:9 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 5046)

Versión de Lagos de Moreno (Jalisco, México).   Recogida 00/00/1979 Publicada en Díaz Roig 1986b, p. 108. Reeditada en Díaz Roig 1990a, nº III, 2.1, pp. 49-50.  020 hemist.  Música registrada.

     --Caballero, caballero,    ¿qué anda haciendo por aquí?
  2   --Ando en busca de mi esposa    que hace tiempo la perdí.
     --Ya su esposa ya está muerta,    eso mismo yo lo vi,
  4   cuatro candeleros blancos    alumbraban frente a mí.
     De los hijos que quedaron    sácalos a divertir,
  6   háblales cuando los mientes    pa que se acuerden de mí.--
     Se secó la flor de mayo,    se secó la flor de abril.
  8   Son recuerdos de mi esposa    que dejó antes de morir.
     Ya murió la flor de mayo,    ya murió, en el mes dé abril,
  10   ya murió la que reinaba    en la ciudad de Madrid.

Go Back
0168:21 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 6459)

Versión de S. Braz de Alportel (c. S. Braz de Alportel, dist. Faro, Algarve, Portugal).   Documentada en o antes de 1928. Publicada en Louro 1928-1929/1986, 273; Bento Ribeiro 1958, 284-286; Galhoz 1987-1988, I, 285-286. Reeditada en RºPortTOM 2001, vol. 2, nº 502, p. 181. © Fundação Calouste Gulbenkian.  045 hemist.  Música no registrada.

     Tand` ê um di` à tarde,    regando no mê jardim,
  2   vejo vir Bernardo francês,    tocando manestim.
     --P`r`à onde vás, cavalhêro,    tã alegre vens em ti?
  4   --Vô-me ver a minha dama,    qu` à munto que nã na vi!
     --A tu` dama já é morta,    fui ê qu` a mati,
  6   as facadas qu` ê di nela,    havia t` ê dar em ti.
     --Volt` atrás, cavalo meu,    nã t` afartes d` andar,
  8   nã ingreja de S. Banto,    num` hora, me quer` achar.
     Indo p`la `greja a dantro    , com uma vela na mão,
  10   uma voz me respondeu,    lá debaxo do chão.
     --Veve tu, Bernardo francês,    veve tu, qu` ê já morri.
  12   Os braços com que t` abraçava,    já p`la terra os meti,
     os olhos com que t` olhava,    já nã têm gosto em si,
  14   os laibos com que te bêjava,    já nã têm gosto em si.
     Veve tu, Bernardo francês,    veve tu, qu` ê já morri.
  16   Se teveres ôtra dama,    que sej` Ana com` a mim,
     qu` é p`ra q`ando le bradares,    t` alambrares de mim.
  18   Se teveres filhos dela,    põe-le Brás ó` Matês,
     qu` é p`ra q`ando tu le bràdares,    t` alambrares dos mês.
  20   Se teveres filhas fêmas,    . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
     dá-le melhor creação    qu` o mê pai me dê a mim,
  22   p`ra que nã se percom por homes,    com` ê me perdi por ti.
     Veve tu, Bernardo francês,    veve tu, qu` ê já morri.--

Nota del editor de RºPortTOM 2001: Bento Ribeiro (1958) transcreve Louro 1928-1929/1986, distorcendo a geografia e indicando como lugar de recolha Marmelete, (concelho de Monchique). Galhoz 1987-1988, I, edita Bento Ribeiro (1958).
Título original: A Aparição.

Go Back
0168:3 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 2676)

Versión de Castelo Branco s. l. (c. Castelo Branco, dist. Castelo Branco, Beira Baixa, Portugal).   Recogida por José Leite de Vasconcellos, (Colec.: Leite de Vasconcellos). Publicada en Leite de Vasconcellos 1958-1960, RP, 386, vv. 7-34. Reeditada en Rom.PortTOM 2000, vol. 2, nº 546, p. 218; Costa Fontes 1997b, Índice Temático (© HSA: HSMS), pp. 138-139, J2.  056 hemist.  Música registrada.

    
(Precedido del romance El quintado [ficha 2678].)
     . . . . . . . . . . . . . . . . . . .    . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
     Seu cavalo aparelhou,    sua espada embainhou,
  2   chegou ao meio do caminho,    o inimigo encontrou.
     --Onde vás, soldadinho,    onde vás agora aqui?
  4   --Vou ver a minha amada,    há sete anos que a não vi.
     --Tua amada já é morta,    é morta, que eu bem na vi.
  6   --Dai-me os sinais que levava,    para me acreditar em ti.
     --O caixão era de rosas,    a coroa de marfim;
  8   os padres que levava    não tinham conta nem fim.
     A sepultura foi aberta    no meio dum jardim.
  10   --Seja o que Deus quiser,    adiante sempre vou.--
     Chegou mais adiante,    borborinho alevantou.
  12   --Não te espantes, cavalo,    nem cavaleiro que vai em ti;
     sou a tua amada,    há sete anos que te não vi.
  14   --Tu minha amada não és,    que mo disseram ali;
     os sinais que me deram    não tos vejo a ti.
  16   --Os sinais que te deram    não os tenho agora aqui;
     estão no inferno a arder,    amor, por causa de ti.
  18   --Vou vender o meu cavalo    e vendo-me também a mim,
     para te fazer o bem d` alma,    para vires p`ra o pé de mim.
  20   --Não vendas o teu cavalo,    não te vendas também a ti;
     quanto mais bem d` alma fazes,    mais me condenas a mim.
  22   Se chegares a ter filhas,    traze-as diante de ti,
     p`ra que se não percam por homem,    que eu por homem me perdi.
  24   --Dá-me um beijinho só,    que me quero despedir de ti.
     --A boca com que te beijava,    eu não a tenho aqui;
  26   está no inferno a arder,    amor, por causa de ti.
     --Dá-me os teus braços,    que me quero despedir de ti.
  28   --Adeus, meu lindo amor,    para um século sem fim.--

Título original: A APARIÇÃO (Í) (=SGA J2)

Go Back
0168:20 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 6458)

Versión de S. Tomé de Covelas (c. Baião, dist. Porto, Douro Litoral, Portugal).   Recitada por una vieja. Documentada en o antes de 1958. Publicada en Leite de Vasconcellos 1958-1960, I, 405-406. Reeditada en RºPortTOM 2001, vol. 2, nº 501, p. 180. © Fundação Calouste Gulbenkian.  016 hemist.  Música no registrada.

     --Donde vai o cavalheiro,    às dez horas, por aqui?
  2   --Vou em busca da minha dama    qu` há dez anos a não vi.
     --A tua dama é morta,    é morta que eu bem na vi,
  4   quatro condes a matá-la,    tudo causado por ti.
     --Abra-se esse miumento    que me quero meter em ti.
  6   Num morra lá, cavalheiro,    num morra, qu` eu já morri,
     dois filhos que eu lá deixei,    são filhos de ti e mim,
  8   se algum deles dixer missa,    qu` a diga também por mim.--

Nota del editor de RomPortTOM 2000: Omitimos a seguinte didascália: antes de -1 ##rei mandou matar a mulher por quatro condes e mandou-a sepultar no monte, e ao cabo de dez anos foi procurá-la e ela falou-lhe de baixo##, a lo que anota Vasconcellos: ##A velha diz que foi o rei mas seria o namorado.##
Título original: A Aparição.

Go Back
0168:19 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 6457)

Versión de Braga s. l. (c. Baga, dist. Braga, Minho, Portugal).   Recogida por A. Novaes, publicada en Neves/Campos 1893, 257. Reeditada en RºPortTOM 2001, vol. 2, nº 500, pp. 179-180. © Fundação Calouste Gulbenkian.  042 hemist.  Música no registrada.

     --Onde vais, ó Dom Francisco,    a estas horas por aqui?
  2   --Eu vou ver a minha Aninhas    que há muito que a não vi.
     --A tua Aninhas é morta,    é morta que eu bem a vi,
  4   os sinais que ela levava,    eu tos contarei aqui:
     levava saia de grana    e gibão de carmezim,
  6   gargantilha de cutelo,    tu o causaste assim,
     se a queres ver enterrada,    na campa de S. Crispim.
  8   --Corre, corre, meu cavalo,    vamos ver se isto é assim,
     por dentro daquela igreja    à campa de S. Crispim.
  10   --Abre-te campa de rosas,    Ana, vem tu para mim,
     quero-te dar uma fala,    quero `espedir-me de ti.
  12   --Vive tu, ó Dom Francisco,    vive tu, que eu já morri,
     os olhos com que te via,    já de terra os cobri,
  14   a boca com que te beijava,    já de terra a enchi,
     os braços que te abraçavam,    já não têm forças em mim.
  16   Três filhos que lá ficaram,    entre ti e entre mim,
     vá um deles p`ra o mosteiro,    que diga missas por mim,
  18   e o outro, lá na ermida,    que peça ao Senhor por ti,
     e mais um a cavaleiro,    Dom Francisco, como a ti.
  20   Se tornares a casar,    com Aninhas como a mim,
     quando fores chamar por Ana,    lembrem-se sempre de mim.--

Título original: A Aparição.

Go Back
0168:16 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 6454)

Versión de Parada de Infanções (c. Bragança, dist. Bragança, Trás-os-Montes e Alto Douro, Portugal).   Recogida 00/00/1933 Publicada en Leite de Vasconcellos 1958-1960, I, 407. Reeditada en RºPortTOM 2001, vol. 2, nº 497, p. 178. © Fundação Calouste Gulbenkian.  016 hemist.  Música no registrada.

     --Donde vens, ó João Fernandes?    Donde vens agora aqui?
  2   --Vou saber da minha amada,    dias há que a não vi.
     --Tua amada, João Fernandes,    morta é que eu bem na vi.
  4   --Darás-me as senhas dela,    para eu me fintar em ti.
     --Levava vestido de gala,    jaqué de carmesim.
  6   --Já vou vender meu cavalo,    já me vou vender a mim.
     --Não vendas o teu cavalo    nem te vendas a ti,
  8   quanto mais bem te fizerem,    mais me condenas a mim.--

Título original: A Aparição.

Go Back
0168:17 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 6455)

Versión de Vinhais s. l. (c. Vinhais, dist. Bragança, Trás-os-Montes e Alto Douro, Portugal).   Documentada en o antes de 1938. Publicada en Martins 1938, (Martins 1987) 18-19. Reeditada en RºPortTOM 2001, vol. 2, nº 498, pp. 178-179. © Fundação Calouste Gulbenkian.  043 hemist.  Música no registrada.

     --Donde vens, ó marujinho,    triste, coitado de ti?
  2   --Venho ver a minha amada,    dias há que a não vi.
     --Tua amada já é morta,    morta é que eu bem na vi,
  4   as sinas que ela levava    ainda tas digo aqui:
     sua saia era de seda    e o casaco de morim,
  6   as esmolas que ela deixou,    por minhas mãos as parti,
     se isto tu não queres querer,    vai ao adro a cingir.
  8   --Ó mulher, tu já és morta?    --Meu marido, eu estou aqui.
     --Abre lá a sepultura,    deitarei-me `ò par de ti.
  10   --Vive tu, ó meu marido,    vive tu, que eu já morri.
     --Venderei o meu cavalo,    direi missinhas por ti.
  12   --Nem vendas o teu cavalo,    nem digas missas por mim,
     quantas mais missas disseres,    mais tormentos são p`ra mim.
  14   --Resarei o meu rosário    e oferecerei-o por ti.
     --Nem reses o teu rosário,    nem o ofereças por mim,
  16   quantos mais ofereceres    mais penas são para mim.
     Se houveres de te casar,    casa-te em Valhadolid,
  18   a mulher que tu tiveres    que lhe chamem como a mim,
     quando tu chamares por ela,    para que te alembres de mim.
  20   No bestir e no calçar,    . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
     filhos que dela tiveres,    não os diferences dos meus,
  22   quando chamares por eles,    para que te alembras dos meus.--

Título original: A Aparição.

Go Back
0168:18 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 6456)

Versión de Vinhais (c. Vinhais, dist. Bragança, Trás-os-Montes e Alto Douro, Portugal).   Documentada en o antes de 1933. Publicada en Rodrigues 1933, 16-17; Rodrigues 1973, (reed. facs. 1981)78. Reeditada en RºPortTOM 2001, vol. 2, nº 499, p. 179. © Fundação Calouste Gulbenkian.  032 hemist.  Música no registrada.

     --Donde vens, ó cavaleiro,    triste, coitado de ti?
  2   --Eu vou ver a minha amada,    dias há que a não vi.
     --A tua amada é morta,    morta que eu bem na vi,
  4   eu lhe mandei chamar os clérigos,    ao enterro lhe assisti.
     --Rompe sempre, ó meu cavalo,    vamos ver se ele era assi`.--
  6   À entrada de uma vila,    uma cousa branca vi,
     meu cavalo se espantara,    eu também estremeci.
  8   --Rompe, rompe, ó cavaleiro,    não tenhas medo de mi`,
     eu já fui a tua amada,    já dormi ao pé de ti.
  10   Os olhos com que te olhava,    já não os tenho aqui,
     os braços com que te abraçava,    na sepultura os meti.
  12   --Abra-se ele a sepultura,    morrerei ao pé de ti!
     --Não morras, não, cavaleiro,    vive tu que eu já morri!
  14   Se te casares, cavaleiro,    casa-te além do rio,
     com uma mulher bem bonita,    que se chama como a mi,
  16   quando chamares por ela,    para que te lembres de mi.--

Título original: A Aparição.

Go Back
0168:11 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 5048)

Versión de Montevideo (Montevideo, Uruguay).   Recitada por M. de B.. Recogida 00/00/1947 Publicada en Pereda Valdés 1947, p. 73. Reeditada en Díaz Roig 1990a, nº III, 17.1, p. 51.  020 hemist.  Música registrada.

     --¿Dónde vas, tú, caballero,    dónde vas, triste de ti?
  2   --Voy en busca de mi esposa    que hace tiempo no la vi.
     --Pues tu esposa esta muerta,    es muy cierto, yo la vi;
  4   el cajón era de oro    y la tapa de marfil,
     la mortaja que llevaba    era de hojas de jazmín,
  6   los zapatitos de plata    y la cara un querubín,
     la guirnalda de azucenas,    de azahar y toronjil
  8   y el paño con que la cubren    es de tela carmesí.
     --Los grandes pusieron lutos    todos por amor de ti,
  10   y de la gente menuda    pasan do sesenta mil.--

Go Back
0168:12 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 5049)

Versión de Rocha (Rocha, Uruguay).   Recitada por Miriam González F.. Recogida por Marina López Blanquet, 00/00/1946 (Archivo: AMP; Colec.: López Blanquet # 38). Publicada en Díaz Roig 1990a, nº III, 17.2, p. 51.  018 hemist.  Música registrada.

     --¿Dónde va usted, caballero,    dónde va usted por aquí?
  2   --Voy en busca de mi esposa    que hace días que no la veo.
     --Su esposa ya está muerta,    muerta está, que yo la vi,
  4   el cajón que ella llevaba    era de oro y de marfil,
     la manta que la tapaba    era de un rico crespón.--
  6   Al subir una montaña    una sombra vi venir,
     cuanto más yo me alejaba,    ella más se acercaba a mi.
  8   --No se asuste, caballero,    no se asuste usted de mí,
     que soy su querida esposa    que me vengo a despedir.--

Go Back
0168:13 Aparición de la enamorada muerta (í)            (ficha no.: 5050)

Versión de Rocha (Rocha, Uruguay).   Recitada por Obdulia Pereira (niña). Recogida por Marina López Blanquet, 00/00/1946 (Archivo: AMP; Colec.: López Blanquet # 34). Publicada en Díaz Roig 1990a, nº III, 17.3, p. 51.  022 hemist.  Música registrada.

     Al subir una montaña,    una sombra vi venir,
  2   cuanto más yo me alejaba,    ella se acercaba a mí.
     --No se asuste, caballero,    no se asuste, ¡ay! de mí.
  4   --Ando en busca de mi esposa,    que hace días la perdí.
     --Su esposa ya es muerta,    muerta yo la vi.
  6   Cuatro coches la llevaban    por la plaza de Madrid.
     El cajón era de oro    y la tapa de marfil,
  8   el vestido que llevaba    era de un rico zafir,
     que se lo regaló Alfonso    el día antes de morir.
  10   Los zapatos que llevaba,    eran de un rico charol,
     que se los regaló Alfonso    el día que se murió.--

Nota: No es de extrañar que en ésta y otras versiones de La aparición 0168 el protagonista se identifique con Alfonso XII (¿Dónde vas, Alfonso XII? 0168.1).

Go Back
Back to Query Form